philoSophie

Κάθομαι και ρεμβάζω. Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην— κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές· ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες. Aς αφεθώ σ’ αυτήν.
Ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες.
-Κ. Π. Καβάφης, Εκόμισα εις την Τέχνη

Διασπορικό υποκείμενο και ποιητής παγκόσμιας λογοτεχνίας, δεν περιορίζεται στην ελληνική παράδοση, ο Καβάφης πολεμήθηκε εξίσου από την παλαμική/σεφερική γενιά αλλά και από τον σοσιαλισμό, λόγω της απαισιοδοξίας του, της παρακμιακής νότας των ποιημάτων του, επειδή σκοπός του δεν ήταν να προτείνει το ιδανικό της νέας κοινωνίας.

Ο Παπανικολάου στο κείμενό του [b:"Σαν κ' εμένα καμωμένοι": Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας|23360425|"Σαν κ' εμένα καμωμένοι" Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας|Δημήτρης Παπανικολάου|https://d.gr-assets.com/books/1455925919s/23360425.jpg|42916259] τον χαρακτηρίζει δικαιολογημένα ποιητή του ευάλωτου εαυτού, προσθέτοντας πως το έργο του είναι μια συνεχή προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού, αυτοαναίρεσης, όπου αντικατοπτρίζεται ένας εαυτός να αυτοεκτίθεται. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την Alexiou, ο ερωτισμός του Καβάφη δεν είναι μια παρακμιακή διάθεση διαφυγής αλλά μια δύναμη ριζοσπαστική που υπονομεύει την κατεστημένη τάξη πραγμάτων. Συγκεκριμένα, η σεξουαλικότητα του Καβάφη δεν είναι τόσο ένα βαθύ χαρακτηριστικό ενός εσώτερου εαυτού, δεν είναι ποτέ εκφρασμένη ως πόθος εκτός κόσμου, πραγματικότητας, συμφραζομένων, όσο ένα δίχτυ που συμφύρει λόγους, σώματα, εξουσίες.

Εξευτελίσθη πλήρως. Μια ερωτική ροπή του
λίαν απαγορευμένη και περιφρονημένη
(έμφυτη μολοντούτο) υπήρξεν η αιτία:
ήταν η κοινωνία σεμνότυφη πολύ.
-Κ. Π. Καβάφης, Μέρες του 1896

Ο συμφυρμός της μνήμης - μνήμη ιστορική, μνήμη ερωτική, μνήμη ενδοσκοπική - με το ερωτικό αίσθημα, ο στίχος ως απόσταγμα ερωτικής πράξης, το αδιευκρίνιστο, αλλά και προφανές, φύλο των δρώντων προσώπων, η επιθυμία η οποία είναι ταυτόχρονα η ύψιστη κινητήριος δύναμη κι ο απώτερος στόχος. ([b:"Σαν κ' εμένα καμωμένοι": Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας|23360425|"Σαν κ' εμένα καμωμένοι" Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας|Δημήτρης Παπανικολάου|https://d.gr-assets.com/books/1455925919s/23360425.jpg|42916259])

Σύμφωνα με τον Riddel: Το παρελθόν κείμενο δεν είναι ποτέ το παρόν κείμενο, και το παρόν κείμενο, στο βαθμό που αναφέρεται σε ένα παρελθόν κείμενο, δεν είναι ποτέ εντελώς παρόν. Το στοιχείο της αχρονικότητας, της τόσο μοντερνιστικής, όπου συνεκδηλώνονται το παρελθόν και το παρόν του ποιητή, πρυτανεύει στην ποίηση του Καβάφη, μαζί με την εκμετάλλευση και την ευρεία χρήση της τεχνικής της αναφοράς και του υπαινιγμού. Η διακειμενικότητα του καβαφικού λόγου είναι τόσο άμεση και προφανής, ώστε να δημιουργείται η παραπλανητική εντύπωση της φιλολογικής και ιστορικής ακρίβειας, του έγκυρου υπομνηματισμού, υποσκάπτοντας έτσι την ειρωνεία της (η οποία επιχειρεί την ακύρωση της αισθητικής διάστασης των κειμένων και την επιβολή της σχεδόν μπρεχτικής φιλοσοφίας πως ό,τι παρουσιάζεται στα ποιήματα είναι αντικείμενο κριτικής) όπως συμβαίνει στα έργα Άννα Κομνηνή και Εν τω Μηνί Αθύρ. Ποίηση, όπως τη χαρακτηρίζει ο Δημήτρης Δημηρούλης, απροκάλυπτα παραπεμπτική, γράφει τη δική της ιστορία αναγιγνώσκοντας την ιστορία.

Aπ’ όσα έκαμα κι απ’ όσα είπα
να μη ζητήσουνε να βρουν ποιος ήμουν.
Εμπόδιο στέκονταν και μεταμόρφωνε
τες πράξεις και τον τρόπο της ζωής μου.
Εμπόδιο στέκονταν και σταματούσε με
πολλές φορές που πήγαινα να πω.
Οι πιο απαρατήρητές μου πράξεις
και τα γραψίματά μου τα πιο σκεπασμένα —
από εκεί μονάχα θα με νιώσουν.
Aλλά ίσως δεν αξίζει να καταβληθεί
τόση φροντίς και τόσος κόπος να με μάθουν.
Κατόπι — στην τελειοτέρα κοινωνία —
κανένας άλλος καμωμένος σαν εμένα
βέβαια θα φανεί κ’ ελεύθερα θα κάμει.
-Κ. Π. Καβάφης, Κρυμμένα